Yüksek kiralar vatandaşlar üzerinde baskı oluşturuyor. Özellikle büyükşehirlerde kira artışları konut bulmayı zorlaştırıyor. Artışlar enflasyona da olumsuz yansıyor.
Merkez Bankası Enflasyon Raporu’nda bu duruma dikkat çekerek kiraların düşürülmesine yönelik önerilerde bulundu.
Öneriler arasında etki analizlerine dayalı düzenlemelerin oluşturulması da yer alıyor.
MERKEZ BANKASI’NIN ÖNERİLERİ
Merkez Bankası, tüm kiraların merkezi bir platform üzerinden takip edilmesini ve kiralamalarda belirli standartların getirilmesini önerdi.
Bankanın tavsiyeleri arasında:
– Kiralık konut arzının planlanarak arttırılması,
– Devlet destekli kiralık sosyal konut sistemi,
-Sermaye Piyasası Kuruluna bağlı şirketlerle kurumsal kiralama,
– Paylaşımlı kiracılık başvurusu,
– Ev sayısına bağlı olarak kademeli vergilendirme ve boş konut vergisi de bulunmaktadır.
Yüzde 25 kira artış sınırına değinen Merkez Bankası, kira artışlarında bu orana uyum oranının düşük olduğunu vurguladı.
“BUGÜN EV ÜRETMEYE BAŞLARSANIZ 2 YIL SÜRER”
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen, “Bir kısır döngü oluşturduk. Özellikle son 2 yıldır geçmişten gelen bir kısır döngü oluşturduk. Düzenlemeye ihtiyaç var ama arzın arttırılması gerekiyor” dedi. , aksi takdirde hiçbir şey konuşmamanın bir anlamı yoktur.” sözlerini kullandı.
Hepşen, “Eski ruhsat rakamlarına baktığımızda 2012’de konut sayısı 1,5 milyon iken 600-700 binlere düştü. Kamunun da bizim tavsiyelerimizde olduğu gibi bunları dinleyerek proje geliştirmesi gerekiyor” dedi. Kiralık konut konusunda farklı gerçekçi öneriler yapıldı, aksi takdirde çözümü zor olacak.”
Son enflasyon raporunda Merkez Bankası’nın konut ve kira artışlarını sınırlamaya yönelik önerilerine yer verilirken, sektör temsilcileri güncel önerileri değerlendirdi.
FİYATLARA ETKİSİ OLACAK
Emlak uzmanı Rıdvan Akgün, vergi uygulamasının nasıl yürütüleceği konusunda belirsizliklerin bulunduğunu belirterek, şöyle konuştu: “Emlak dairesini olumsuz etkileyeceğini düşünmüyorum. Artık vatandaşın mevduattan uzaklaşacağı bir dönemdeyiz. Gayrimenkul yatırımı yapın, ikinci konut deyince vatandaş askere giden ve evlenmek üzere olan oğlu için kendi apartmanının üstünde bir ev tuttu diyelim.”
“İnsanlar daire karşılığında aldıkları arsayı verdiklerinde burada birden fazla ev alabilecekler. Vatandaşın gayrimenkul yatırımına müdahale edilmemesi gerekiyor. Bu uygulamayla ikinci evi olan vatandaşların bir kısmı bu evleri satacak. Bu da kısa vadede konut fiyatlarını vatandaş lehine düşürebilir. Çünkü insanlar vergi yüküyle karşı karşıya kalmaktan korkabilir “Verginin ne şekilde uygulanabileceği şu anda belli değil.”
UYGULAMADA GÖRÜLMESİ GEREKİR
Rıdvan Akgün, öneriler arasında yer alan ‘paylaşımlı kiracılıktan’ da bahsetti. ”Paylaşımlı kiracılık bize hisse satışı uygulamalarını hatırlatıyor. Ancak ‘paylaşılan kiracılık’ söz konusu olduğunda bunun nasıl uygulanacağı henüz belli değil. Uygulamada sorunlar olabileceğini düşünüyorum. Türkiye’de kimse malına ortak olmak istemez. “Bunun nasıl uygulanacağı henüz bilinmiyor.”söz konusu.
KONUT ARZI ARTTI
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, “Kademeli vergi düzenlemesi nasıl uygulanacak?” sorumuzu yanıtladı: “Öneriyi şu aşamada uygulanabilir bulmuyorum. Uygulanırsa konutta talebi azaltır.” İlk aşama arzın artmasında etkili olabilir. Çünkü vergilerin yüksek olması durumunda ev sahibinin zahmet etmemesi ve satması gerekiyor.” “Decek. Satış arzını artırmaya yönelik bir tablo ortaya çıkabilir. Çünkü kural şu ki, piyasaya bir şeyi ne kadar verirseniz fiyat düşer. Çok yönlü düşünmek gerekiyor. İlk etapta Olumludur, farklı branşları nasıl etkilediğine bakmak lazım. Mesela inşaat departmanı etkilenebilir, inşaat yapmayacaklar.” ‘
İLERİ VERGİLENDİRME
Öte yandan kiralarda yeniden uzatılması planlanmayan yüzde 25’lik sınırın önümüzdeki temmuz ayında sona ereceği belirtiliyor. Enflasyonu düşürme çabaları devam ederken, temmuz ayından itibaren başlayan kira artışları konut piyasasında alarm zilleri çalıyor. Merkez Bankası, kiraların izlenmesi ve konut arzının istikrarlı kullanımının sağlanmasına yönelik tedbirler önermektedir. Merkez Bankası teklif paketinde sahip olunan konut sayısına göre kademeli vergilendirme ve boş konut vergisi getiriyor.
